Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?
Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel farklılıktır. Otizm yapılan araştırmalar sonucunda beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Genellikle ilk 3 yaşta başlayan ve hayat boyu devam eden, kişinin etrafıyla sözel ve sözel olmayan şekilde uygun ilişki kuramaması şeklinde ifade edebileceğimiz gelişimsel bir bozukluktur.
Otizm Spektrum Bozukluğunun Nedeni Nedir?
Yapılan araştırmalarda otizm spektrum bozukluğuna neyin neden olduğu bilinmemektedir. Fakat genetik temelli olduğuna ilişkin bulgular vardır. Ancak hangi gen ya da genlerin sorumlu olduğu henüz bilinmemektedir. Çevresel faktörlerin de otizme yol açabildiğine ilişkin görüşler vardır.
Otizmin çocuk yetiştirme özellikleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla hiçbir ilişkisi yoktur; bu nedenle otizm spektrum bozukluğunu her çeşit toplumda, farklı coğrafyalarda, ırkta ve ailede rastlanmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Erken tanı ve doğru bir eğitim yöntemi ile yoğun olarak eğitim alan çocukların yaklaşık yüzde ellisinde otizmin belirtileri kontrol altına alınabilmekte, gelişim sağlanabilmekte, büyük ilerleme kaydedilmektedir. Öncelikle unutmamak gerekir ki bireysel farklılıklar otizmli bireylerde de görülmektedir ve aşağıda ki belirtilerin hepsine bakarak bireyin otizmli olduğu kanısına varılmamalıdır.
• Göz teması ya yoktur yada kısıtlıdır.
• Adı ile seslenince tepki vermezler
• Aşırı hareketli veya hareketsiz olabilirler.
• Çevreleri ile ilgilenmezler
• Sarılma ve öpme gibi fiziksel temastan hoşlanmazlar.
• Konuşmada gecikme vardır.
• İnsanlarla iletişim yerine cansız varlıklarla ilgilenirler.
• Topluluk içinde yaşıtları ile diyalog kurmazlar, oyunlara katılmazlar, kendilerini izole ederler.
• Konuşmayı öğrenseler bile hep aynı kelimeyi tekrar ederler.
• Konuşmayı iletişim aracı olarak kullanmazlar
• Uygun olmayan cümleler kurar kalıp gibi konuşurlar.
• Konuşma şekilleri ve ses tonları tekdüzedir.
• İlgisiz şekilde her şeye gülebilir ve kıkırdayabilirler.
• Bir cismin bir parçasına takıntı yapabilirler. ( örneğin sürekli arabanın tekerleği ile oynamak)
• Bazı objelere aşırı bağlanabilirler.
• Düzen takıntıları vardır. Rutinleri bozulduğunda hırçınlaşabilirler.
• Tekrarlayan bir hareketi örneğin el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, sürekli öne arkaya sallanma, kanat çırpma gibi yaparlar.
• Normal çocuklar gibi hayal kurarak oyun oynamazlar, arabaları dizer sürekli tekerini çevirirler.
• Sosyal ortama girdiklerinde aşırı korkup tepki verebilirler.
• Sıklıkla yemek yeme bozukluğu gösterirler.
• Tehlikeye karşı duyarsızdırlar.
• Acıya karşı duyarsızdırlar.
• Yapılan espriyi veya imayı anlamazlar.
Otizm tedavisi nasıl olur?
Otizminde erken tanı çok önemlidir. Tanı koyma süreci en erken 6. aydan sonra olur. Eğitimle birlikte çocukta Tanı, uzmanlar tarafından çocuğun gözlenmesi, gelişim testleri yapılması ve anne-babalara çocuğun gelişimi hakkında sorular sorulmasıyla konur. Erken yaşta tanı konması, bir an önce eğitimin başlaması açısından önemlidir. Eğitimle birlikte otizmin semptonlarında azalma olabilmektedir.
Ülkemizde otizm tanısı koyabilecek uzmanlar çocuk ruh hastalıkları uzmanları ve çocuk nörologlarıdır.